Wierzchowiny 1945 : fakty i mity, współczesne dyskursy historyczne i spory interpretacyjne o sprawstwo zbrodni i Narodowe Siły Zbrojne

Książka

W koszyku

oceń

Wierzchowiny 1945 : fakty i mity, współczesne dyskursy historyczne i spory interpretacyjne o sprawstwo zbrodni i Narodowe Siły Zbrojne / Mariusz Zajączkowski ; [projekt okładki i stron tytułowych Krzysztof Wyrzykowski]. - Warszawa : Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, 2023. - 316 stron, [8] stron tablic : fotografie, portrety ; 24 cm.

Autor

Zajączkowski Mariusz (1974- ) Autor Wyrzykowski Krzysztof (1975- ) Projekt graficzny

Forma i typ

Książki Publikacje naukowe

Temat

Pazderski, Mieczysław (1908-1945) Narodowe Siły Zbrojne Czystki etniczne Historiografia polska Konflikt społeczny Pamięć zbiorowa Podziemie polityczne i zbrojne (1944-1956) Polityka historyczna Stosunki etniczne Ukraińcy Zbrodnia w Wierzchowinach (1945) Wierzchowiny (woj. lubelskie, pow. krasnostawski, gm. Siennica Różana)

Gatunek

Monografia

Dziedzina i ujęcie

Bezpieczeństwo i wojskowość Historia

Instytucja

Instytut Studiów Politycznych (Polska Akademia Nauk)

Książka Mariusza Zajączkowskiego stanowi całościowe ujęcie problematyki zbrodni popełnionej 6 czerwca 1945 r. na ukraińskich mieszkańcach wsi Wierzchowiny na Lubelszczyźnie. Jest głosem w dyskusji nad historiografią powojennego podziemia antykomunistycznego w Polsce i miejscem jego nacjonalistycznego nurtu (NSZ i NZW) w polskiej pamięci narodowej. Czytelnik dostaje do rąk opracowanie, które stanowi omówienie dotychczasowej literatury przedmiotu i rozszerza wiedzę faktograficzną na temat mordu wierzchowińskiego.

Praca jest ważnym głosem w dyskusji na temat miejsca "żołnierzy wyklętych" w pamięci zbiorowej Polaków; w tym prawicowego odłamu polskiego podziemia, jakim były Narodowe Siły Zbrojne. Książka dotyka też kwestii zasadniczych dla badacza dziejów najnowszych, tj. warsztatu naukowego, etyki i etosu historyka. Autor wychodzi poza strefę historii wydarzeniowej i krytyki źródeł, wkraczając w obszary metodologii badań i historii historiografii oraz analizy dyskursu medialnego i języka filmowego.

Mimo upływu trzydziestu lat spory oto co w istocie wydarzyło się w Wierzchowinach wiosną 1945 r. nie tylko trwają, ale - jak się wydaje - w ostatnich latach przybrały na sile. Toczą się nie tylko o bezsporne ustalenie sprawców tej zbrodni czy ostateczną liczbę jej ofiar, ale przede wszystkim o prawdę historyczną na temat jednej z wielu tragicznych kart w relacjach polsko-ukraińskich w latach czterdziestych ubiegłego wieku. Monografie, które dotychczas ukazały się na ten temat, nie wyjaśniły w sposób poprawny metodologicznie motywów sprawstwa i odpowiedzialności za nią. Przeciwnie - raczej roznieciły spory o to, która z formacji polskiego podziemia oraz z jakich motywów zabiła mieszkańców wsi. W warstwie faktograficznej zamysłem autora jest ukazanie złożoności relacji polsko-ukraińskich w powiatach Chełm, Hrubieszów, Lubartów i Krasnystaw w okresie od sierpnia 1944 r. do maja 1945 r., a więc genezy wydarzenia będącego głównym tematem opracowania. Bazę źródłową stanowi niepublikowany dotąd rejestr mieszkańców wsi i majątku Wierzchowiny, a także Wesołówki Wierzchowińskiej, przechowywany dzisiaj w Archiwum Gminnym w Siennicy Różanej. Uzupełniają go materiały archiwalne ocalonych mieszkańców Wierzchowin, oraz akta procesowe, śledcze i akta spraw rehabilitacyjnych byłych partyzantów zgrupowania kpt. "Szarego".

zob. w.bibliotece.pl

Pliki multimedialne:

Status dostępności:

Wypożyczalnia Główna

Są egzemplarze dostępne do wypożyczenia: sygn. 391506 (1 egz.)

Strefa uwag:

Uwaga dotycząca bibliografii

Bibliografia, netografia na stronach 281-295. Indeksy.

Uwaga dotycząca finansowania

Dofinansowano z programu "Doskonała Nauka" Ministra Edukacji i Nauki Nr DNM/SP/515305/2021

Uwaga dotycząca języka

Streszczenie w języku angielskim.