O czary mógł zostać oskarżony każdy, niezależnie od płci, wieku czy pochodzenia. Ofiarami najczęściej padały jednak kobiety. Według Heinricha Kramera i Jakoba Sprengera, autorów Malleus Maleficarum – słynnego podręcznika dla łowców czarownic napisanego w 1486 roku – czarownicą mogła zostać każda kobieta, zarówno ta zajmująca się zielarstwem lub medycyną, jak i pobożna mniszka. Czarownice z Prus i Pomorza przybliżają Czytelnikom losy oskarżonych, którzy zostali postawieni przed trybunałem sądowym, torturowani i skazani za rzekome konszachty z diabłem. Wszystkie historie są oparte na faktach. Pochodzą z lat 1477–1836 i obejmują tereny współcześnie istniejących polskich województw: zachodniopomorskiego, pomorskiego, części kujawsko-pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Ponadto wykraczają poza te granice, sięgając dzisiejszej Rosji i obwodu kaliningradzkiego oraz Niemiec i Meklemburgii-Pomorza Przedniego.

Spis treści

O procesach czarownic
Wstęp
Młot na czarownice
Proces inkwizycyjny według prawa
Proces inkwizycyjny według Caroliny
Przebieg procesu o czary
Czarownica w wyobrażeniach ludzi
Sabaty w opowieściach czarownic
Opowieści o czarownicach
Księstwo Pomorskie
Prusy Królewskie
Prusy Książęce
Najważniejsza literatura
Indeks miejscowości

Składające się na ten tomik dwa opowiadania Jerzego Budzisza opisują powojenne przeżycia Józefa Boldy i Feliksa Budzisza – rybaków z Chałup. Pokazują one przemoc totalitarnego ustroju, której doświadczali Kaszubi. Głównym powodem tych szykan była postawa rodowitych mieszkańców Półwyspu Helskiego oraz ich przywiązanie do tradycji i wiary tak odmienne od wzorców propagowanych przez socjalistyczne władze PRL. Postawy, jakie w tej sytuacji przyjmą bohaterowie, są tematem tych tekstów.

Był czas kiedy podstawą egzystencji ludzi zamieszkujących Półwysep Helski było morze, to duże i małe. Po kaszubsku: wiôldżi mòrze ë môłi mòrze. Rybacy przybrzeżni, bo o nich piszę w książce, z pokolenia na pokolenie przekazywali swoje rzemiosło, żyjąc nadzieją na lepsze - do teraz. Môłi mòrze nie wyżywi, wiôldżi mòrze to zakazy i limity tego, co jeszcze oddycha i żyje.

(ze wstępu)

Denebola jest uznawana za gwiazdę o niekorzystnym wpływie na ludzi, przynoszącą nieszczęście i niesławę. W chronologicznym ułożeniu rejsów statek trawler M/T Denebola zakończył swój żywot w najmniej spodziewanych okolicznościach, bo w porcie koreańskim Ulsam w 1994 roku. Autor odbył na nim rejsy w 1977 i 1986 roku, oba zakończyły się wypadkami, drugi z nich - tragedią.

Jerzy Budzisz urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

Pierwszy rejs Jerzego Budzisza na M/T Lepus, rok 1978.

Jerzy Budzisz urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

Drugi rejs Jerzego Budzisza na Lepusie – 1979 rok.

Autor urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

Trawler-przetwórnia Libra GDY-322 z serii B-22 swój dobry okres ma już za sobą. Czas nie zawraca, podobnie jak życie, zabierając na swój użytek nasz trud, a nawet porządek. Statek w przeszłości może był do naśladowania, ale z całą pewnością nie już dziś. Wszystko ma swój czas, jednak jeszcze nie został skreślony, więc z pasją będę mógł realizować swoje zawodowe życie.

Jerzy Budzisz urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 roku jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie Szkołę Zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji, jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseuss GDY–332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY–333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021), M/T Lyra GDY-323. Rejs I (2022), M/T Lyra GDY-323. Rejs II (2022), M/T Lyra GDY-323. Rejs III (2022), M/T Uran GDY-302. Rejs I (2022), M/T Uran GDY-302. Rejs II (2023).

Jerzy Budzisz urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

Kolejny rejs Jerzego Budzisza na statku Lyra.

Jerzy Budzisz urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

Trzeci i ostatni rejs Jerzego Budzisza na statku Lyra.

Autor urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

Jestem pod wielkim wrażeniem Pańskich książek. Przeczytałam trzy w ciągu trzech dni. Gratuluję pokory i umiejętności przekazania emocji związanych z życiem i pracą na morzu. Sceny walki z żywiołem - tak autentyczne. Jestem z Kaszub, mieszkam w górach i dzięki tym książkom czuje się, jakbym wróciła do domu. Dziękuję.

Fragment opinii o twórczości, Danuta Lassin

Jerzy Budzisz urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

Podstawowym i nieodzownym elementem przebytego czasu na statku M/T Perseus było zapoznanie się ze specyfiką pracy, która sama w sobie niosła określone zagrożenia, między innymi w związku z tym wszystkim, co pozostało za nami czyli z separacją. Na ogół nad tym się nie zastanawiano, bo i po co, skoro za bramą czekają tysiące potencjalnych pracowników spragnionych rybackiego rzemiosła - wymiana wahających się nie była trudna. Tego typu teksty słyszałem niejednokrotnie, a wypowiadane były zawsze przez tak zwanych twardzieli. Zresztą w tym fachu przymuszona separacja jest nieodzowna. Pozostają dwie drogi: tu lub tam, a to już indywidualna sprawa każdego. Jego i jego odporności psychicznej.

Jerzy Budzisz urodził się 1 maja 1950 roku w Helu w rodzinie rybackiej pochodzenia kaszubskiego. W 1955 r. jego rodzice przeprowadzili się z Helu do Chałup, rodzinnej miejscowości ojca. Siódmą klasę szkoły podstawowej skończył w Helu, a następnie szkołę zawodową w Pucku. Przez cały ten czas był związany z rybołówstwem przybrzeżnym. W 1976 roku zatrudnił się w firmie Dalmor. Rybak dalekomorski na stanowisku bosmana, w roku 2006 przeszedł na emeryturę. Autor takich pozycji jak: Chalepnyce, Opowiadania z życia Chałupian (2018), Kamrace przyjacielu (2019), Przeniesienie, Kaszubi w czasie (2019), M/T Perseus GDY-332. Trawler-przetwórnia (2020), M/T Denebola GDY-333. 1977 (2021), M/T Lepus. Rejs I 1978 (2021), M/T Lepus. Rejs II 1979 (2021).

W 1982 roku Dalmor kupił od Morskiego Instytutu Rybackiego trawler-przetwórnię B-417 o nazwie Profesor Bogucki Gdy-329. Statek został zbudowany w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni w roku 1976. Z eksploatacji został wycofany w roku 1991. Po spalonym Uranie dziwnym zbiegiem okoliczności zostałem zaokrętowany na Profesora w roku 1984. Pomyłka załogowego? Niewątpliwie to awans.

Rejs Jerzego Budzisza na Uranie miał nietypowy przebieg...

„Orzeczenie Izby Morskiej za źródło gwałtownego ognia uznało zapalenie się tłuszczu na płycie kuchennej. Wentylator kanałem wyciągowym instalacji wentylacyjnej rozprzestrzenił ogień.

Zapewne tak było. W tym czasie odpoczywałem po sześciogodzinnejwachcie. Kiedy ogłoszono Alarm Pożarowy, spałem. Obudzony, szybko wybiegłem na pokład. Nad mostkiem unosił się czarny dym…”.

Czy mogę mieć awersję do statku Uran? Oczywiście, że tak, bo przypomina mi nie tak dawne zajście z ogniem. Spłonął cały mostek, a rejs trwał 240 dni. Dla załogowego nie miało to żadnego znaczenia, czemu się nie dziwię, bo przecież go tam nie było! Prawdopodobnie doszedł do wniosku, że to drobny incydent. A może i że sam go spaliłem, więc mi się ten statek należy. Nie pomógł kierownik Janiak. Przeglądając zdjęcia ze spalonego mostku, mówi: „No tak, no tak, ale musi pan płynąć, będziemy o panu pamiętać”. Wolałbym, by o mnie nie pamiętano i miałem słuszne obawy z tą pamięcią.